Manastir Svetog apostola i jevanđeljiste Luke u Bošnjanima

Na blagom uzvišenju iznad sela Bošnjana, blizu Varvarina, nalazi se obnovljeni manastir posvećen apostolu Luki. A prema narodnom predanju, ovde je za vreme kneza Lazara, krajem 14. veka, sagrađen prvobitni manastir, na mestu nasilja iz rimkog vremena, koje se zvalo Drenac ili Bukovac. Kasnije, za vreme Turaka manastir je bio ugašen, a sve građevine srušene i uništene. U saglasnosti sa predanjem je i realna pretpostavka, pošto pisani izvori ne postoje, da je manastir osnovan u doba kneza Lazara, imajući u vidu da se nalazi na posedima, koje je ovaj vladar Ravaničkom poveljom darovao svojoj zadužbini – manastiru Ravanici. Toponimi Grčka kosa, Grčka ćuprija i Grčki potok u okolini, možda ukazuju da su prvobitni manastir krajem XIV i početkom XV veka naseljavali monasi sinaiti, pristigli sa vizantijskog prostora. U domenu pretpostavke je veza manastira u Bošnjanima (gde se oduvek proslavlja praznik Četrdeset mučenika sevastijskih – Mladenci) sa Temnićkim natpisom (pločom koja je bila ugrađena u neku crkvu, iz X-XI vek), pronađenom u obližnjem selu Gornjem Katunu, na kojoj se nalaze imena deset od Četrdeset sevastijskih mučenika. Zabeleženo je autentično svedočanstvo da su bošnjanski manastir početkom XIX veka, u vreme buna, zapalili Turci i da je tom prilikom stradalo mnogo naroda. Tako su i stariji meštani, učesnici Prvog svetskog rata, zapamtili da se na manastirištu, kraj izvorišta gde su se dešavala isceljenja, viđali nagoreli balvani.

Godina izdanja: 2023