Crkvi se daju mnoga značenja. Često se ona poistovećuje sa mestom gde se obavljaju bogosluženja, neretko se poistovećuje sa jerarhijom ili se smatra institucijom. Jedna od definicija Crkve je da je, Crkva skup onih koji veruju u Hrista. Ova definicija nije zadovoljavajuća, jer nije dovoljno samo verovati u Hrista, potrebne su i druge pretpostavke. Pošto u svetu postoje mnoge zajednice koje sebe nazivaju crkvom, postavlja se pitanje, kojam je razlika između tih različitih zajednica koje postoje u svetu i Crkve? Jedan od elemenata koji se navode u određenju crkve jesu etički i moralni kanoni. Po ovom shvatanju nije dovoljno prihvatiti dogmate, nego je potrebno etičko, moralno ponašanje. Zatim se navodi kao kriterijum crkve ispovedanje vere. Po ovom mišljenju naša Crkva je pravoslavna a nije heterodoksna, zato što ima određeno ispovedanje vere. Dakle, sve je ovo bitno, ali ako bi hteli dati pravi odgovor na pitanje, šta je identitet crkve, taj odgovor bi glasio da je Liturgija, tj. Evharistija, pravi identitet Crkve. Ako crkvu tražimo u Liturgiji, tada ćemo naći nešto jedinstveno, što ne možemo naći izvan Crkve.

Crkva kao telo Hristovo
Jedna od najvažnijih karakteristika Crkve u pravoslavlju jeste njeno shvatanje kao tela Hristovog. Prema učenju Pravoslavne crkve, Hristos je glava Crkve, dok su svi vernici njeni udovi. Ovo mistično jedinstvo između Hrista i vernika simbolizuje neraskidivu povezanost između Boga i ljudi, gde je Crkva produženje Hristove prisutnosti na zemlji. Vernici kroz Svetu Liturgiju, molitvu i Svete tajne postaju jedno sa Hristom, učestvujući u božanskom životu i blagodatima.

Zajednica vernika
Crkva je sabranje, zajednica (grčki - sinaksis) svih hrišćana u jednom gradu, (selu), na jednom mestu, pod jednim episkopom, ili načalnikom, radi prinošenja žrtve blagodarnosti Bogu, tj. Crkva je konkretna Liturgijska zajednica. O ovome jasno svedoči apostol Pavle kada piše Korinćanima: kada se sakupljate u Crkvu, čujem da postoje podele među vama... (1Kor 11, 18 i dalje). Izraz “sakupljate”, ovde se očigledno odnosi na evharistijsko sakupljanje, sabranje, koje se naziva Crkvom. Dakle, Crkva nije obična zajednica, fiktivna, izmišljena, potencijalna zajednica, koja svoje jedinstvo osigurava na osnovu zakona kojih se pridržavaju njeni članovi. Crkva je konkretna zajednica ljudi koja je okupljena na jednom mestu, na Liturgiji, Evharistiji.  

Apostolsko nasledstvo i čuvar vere
Jedan od temeljnih principa pravoslavne teologije jeste apostolsko nasledstvo ili prejemstvo. Pravoslavna Crkva veruje da je ona direktni naslednik Crkve koju su ustanovili apostoli, te da kroz neprekinuti lanac hirotonije (svešteničkog rukopoloženja) prenosi autentično apostolsko učenje. Ova veza s apostolima je ključna za identitet i kontinuitet Pravoslavne crkve, koja sebe vidi kao čuvara pravovernog učenja, Svetog Pisma i Svetog Predanja.

Svete tajne
Pod Svetim tajnama u pravoslavnom bogoslovlju podrazumevaju se sveštene radnje u kojima dolazi do susreta Boga sa čovekom i najpotpunijeg, koliko je to moguće u zemaljskom životu, ostvarivanja jedinstva s Njim. Svete tajne služe jednom cilju – ostvarenju zajednice sa Hristom. U Svetim tajnama blagodat Božija silazi na nas i osvećuje celu našu prirodu – i dušu i telo. U Svetim tajnama, Carstvo Božije postaje dostupno vernima. Cilj Svetih tajni je ostvarenje zajednice sa Gospodom Hristom. Evharistija je u srži svih Svetih Tajni. Liturgija u sebi sadržava sve ostale tajne. Ona nije jedna od Svetih tajni, ona daje smisao drugim Svetim tajnama. Bez Evharistije, ostale Svete tajne ne mogu biti delotvorne. Pravoslavna crkva priznaje sedam svetih tajni: Krštenje, Mironpomazanje, Pričešće (Evharistija), Ispovest (Pokajanje), Brak, Sveštenstvo, i Jeleosvećenje.

Liturgijska i duhovna zajednica
Da bi čovek bio zajedno sa Bogom, da bi bio u zajednici sa Njim, to je jedino moguće u Liturgiji. Kada se mi nedeljom saberemo u Crkvi - episkop, sveštenici, đakoni, pojci, narod – počinje Božija služba, Liturgija. Mi tada donosimo u crkvu darove Bogu: hleb, vino, ulje, razne plodove, i cveće. Tamo ih predajemo episkopu, sveštenicima, a kada počne Služba, oni ih predaju u ruke Hristu. Hristos naše darove daruje Bogu Ocu i moli ga, da njih i sve nas osveti i sjedini u ljubavi. Na kraju se mi od tih darova pričešćujemo. Svi mi na Liturgiji imamo svoje zaduženje i svoju službu koja nas sjedinjuje sa drugim učesnicima u Liturgiji. Službama u Crkvi rukovodi episkop. Liturgija je prinošenje darova hleba i vina Bogu Ocu u znak zahvalnosti za sve što nam je Bog učinio i čini. Tako je Sveto Pričešće, tj Liturgija, tajna sjedinjenja i zajednice ljudi sa Bogom i ljudi međusobno. Mi se u Evharistiji sjedinjujemo sa Hristom, i to je suština pričešća – zajednica i sjedinjenje sa Hristom.

Crkva kao saborna i apostolska zajednica
Pravoslavna Crkva se često opisuje kao saborna, što znači da je univerzalna i sveobuhvatna, uključujući sve pravoslavne hrišćane širom sveta bez obzira na njihovu nacionalnu ili kulturnu pripadnost. Ova sveobuhvatnost Crkve izražava se kroz jedinstvo vere i ljubavi koje prevazilazi sve ljudske podele. Crkva je, takođe, apostolska u smislu da ona nosi misiju širenja Jevanđelja i vođenja ljudi ka spasenju, u skladu sa učenjem i praksom apostola. Vernici su pozvani da svedoče o svojoj veri ne samo rečima, već i delima, živeći hrišćanski život u svakodnevnim situacijama.

Zaključak
Crkva u pravoslavlju nije samo institucija ili zgrada, već živa i dinamična zajednica vernika koja povezuje ljude sa Bogom i jedne s drugima. Ona je telo Hristovo, mesto gde se ostvaruje duhovno jedinstvo sa Bogom i gde se vernici osvećuju i duhovno rastu kroz Svete tajne i liturgijski život. Crkva je čuvar vere, tradicije i duhovnog nasleđa, a njen cilj je da vodi ljude ka spasenju i večnom životu u zajednici sa Bogom. Kroz Crkvu, vernici dobijaju snagu i milost da žive u skladu sa Božijim zapovestima, da se suoče sa iskušenjima života, i da teže ka svetosti i jedinstvu sa Hristom.

Protojerej Srećko Zečević